วัคซีนโควิด: จะทำให้มันเย็นพอได้อย่างไร

ข่าวคราวเกี่ยวกับการทดลองวัคซีนโคโรนาไวรัสที่ประสบผลสำเร็จครั้งแรกของโลกเป็นที่ต้อนรับด้วยความรื่นเริงยินดีในวันจันทร์

แต่ถึงแม้จะมีเหตุผลหลายประการที่ยังคงต้องระมัดระวัง แต่ยังมีอุปสรรคในเชิงปฏิบัติอย่างน้อยหนึ่งประการที่ยังต้องเอาชนะให้ได้

 แมต แฮนค็อค รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวในรายการวันนี้ของสถานี Radio 4 เมื่อเช้านี้ถึง “ปฏิบัติการขนส่งแมมมอธ” ในการขนส่งวัคซีนของ Pfizer/BioNTech จากจุดที่ผลิตไปจนถึงแขนของผู้ป่วย

นั่นเป็นเพราะเราไม่สามารถเคลื่อนย้ายมันออกจากอุณหภูมิ -70°C (-94 °F) ได้เกินกว่า 4 ครั้ง

และอุณหภูมิดังกล่าวนั้นต่ำกว่าที่ตู้แช่ทั่วไปในบ้านจะสามารถทำได้อย่างมาก

วัคซีนอื่น ๆ ส่วนใหญ่ไม่ได้ต้องการอุณหภูมิในการเก็บรักษาที่ใกล้เคียงระดับต่ำขนาดนี้เลย ดังนั้นจึงไม่ได้มีโครงสร้างพื้นฐานที่แพร่หลายคอยรับรองอยู่

ในประกาศการเปิดเผยข้อมูลของ Pfizer เอง ทางบริษัทยอมรับว่ามี “ความท้าทายที่เกี่ยวกับข้อกำหนดของสูตรอุณหภูมิที่ต่ำเป็นพิเศษของวัคซีนทดลองตัวนี้และที่จัดเก็บ, การจัดจำหน่าย, และการดำเนินงาน”

ในงานแถลงข่าวที่ Downing Street เมื่อวันจันทร์ ศาสตราจารย์โจนาธาน แวน-แทม รองหัวหน้าเจ้าหน้าที่การแพทย์ของอังกฤษได้กล่าวเตือนว่า แม้ในเวลาปกติ “ข้อผิดพลาดนั้นเกิดขึ้นได้และมันเกิดขึ้นอยู่เสมอ ๆ” ในเรื่องของการผลิตและจัดจำหน่ายวัคซีน

แล้วมันจะเดินทางอย่างไร?

ในระยะสั้น Pfizer ก็มีแผนอยู่

วัคซีนจะมีการแจกจ่ายจากศูนย์ของทางบริษัทเองในสหรัฐฯ, เยอรมนี และเบลเยียม มันจะต้องเดินทางทั้งทางบกและทางอากาศ เผชิญกับการจัดเก็บที่อาจต้องเจอในศูนย์กระจายวัคซีนระหว่างขั้นตอนต่าง ๆ และอุปสรรคสุดท้ายก็คือการจัดส่งไปยังคลินิก, ร้านขายยา, โรงพยาบาลในพื้นที่ — ที่ใดก็ตามที่จะต้องฉีดวัคซีนตัวนี้

จากการเปิดเผยของ Wall Street Journal บริษัท Pfizer ได้พัฒนากล่องแบบพิเศษสำหรับขนส่งวัคซีนขนาดเท่ากระเป๋าเดินทาง บรรจุด้วยน้ำแข็งแห้งพร้อมติดตั้งตัวติดตามสัญญาณ GPS ซึ่งสามารถเก็บวัคซีนนี้ได้ถึง 5,000 โดสให้อยู่ในอุณหภูมิที่เหมาะสมได้เป็นเวลานานถึง 10 วันตราบใดที่กล่องไม่ได้ถูกเปิดออก โดยเจ้ากล่องนี้สามารถถูกนำกลับมาใช้ใหม่ได้

Polar Thermals ซึ่งเป็นบริษัทที่ตั้งอยู่ในมณฑลวิลท์เชียร์ ทำกล่องบรรจุที่คล้ายกันนี้สำหรับวัคซีนอื่น ๆ และมี Pfizer เป็นลูกค้าอยู่แล้ว แต่ไม่ใช่เพื่อจุดประสงค์นี้

กล่องนี้ไม่น่าจะมีราคาถูก นายพอล แฮร์ริสัน หัวหน้าฝ่ายขายกล่าวว่า กล่องขนส่งแช่เย็นแบบมาตรฐานซึ่งจะรักษาอุณหภูมิได้ต่ำถึง -8°C (ไม่ใช่ -80°C) ได้นาน 5 วันและมีขนาดใหญ่พอที่จะบรรจุวัคซีนได้ 1,200 โดสมีราคาประมาณ 5,000 ปอนด์ต่อหน่วย — แต่ก็สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้นับพันครั้ง

บริษัทของเขาใช้แอโรเจลเป็นฉนวนกันความร้อนแทนน้ำแข็งแห้ง ซึ่งอาจเป็นประโยชน์หากปัญหาการขาดแคลนคาร์บอนไดออกไซด์ในช่วงก่อนหน้าในปีนี้ยังคงส่งผลกระทบต่อความพร้อมใช้งานของผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งน้ำแข็งแห้งก็เป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์เหล่านั้น

อย่างไรก็ตาม สมาคมก๊าซบีบอัดแห่งสหรัฐอเมริกาได้กล่าวว่าพวกเขามีความมุ่งมั่นที่จะตอบสนองความต้องการในครั้งนี้

จะเกิดอะไรขึ้นหลังจาก 10 วัน?

วัคซีนตัวนี้จะสามารถอยู่ได้ต่อไปอีก 5 วันหลังจากที่ละลายแล้ว Pfizer ระบุ แต่มันไม่ได้ซื้อเวลาเพิ่มได้มากมายนัก

ในระยะยาว กระทรวงสาธารณสุขอังกฤษกล่าวว่าในประเทศสหราชอาณาจักร “การเตรียมการระดับชาติ” กำลังมีการดำเนินการ เกี่ยวกับทั้งการจัดเก็บส่วนกลางและการจัดจำหน่ายวัคซีนทั่วทั้งประเทศ แต่ได้ปฏิเสธการให้ระละเอียด

ตามที่กล่าวมา การจัดเก็บในที่เย็นจัดไม่ใช่สิ่งที่มีอยู่ทั่วไป และเป็นไปได้ว่าแพทย์ทั่วไปในพื้นที่ของคุณจะไม่มีที่จัดเก็บแบบนั้น

“เราไม่มีตู้เย็นทางการแพทย์ที่สามารถลดอุณหภูมิได้ต่ำขนาดนั้น” แซม เอฟวริงตัน ศาสตราจารย์เวชปฏิบัติทั่วไป บอกกับรายการ Newsnight ของ BBC เมื่อวันจันทร์ “ดังนั้นเราจะต้องการตู้แช่แบบนั้น”

และปัญหาดังกล่าวไม่ได้มีเฉพาะในสหราชอาณาจักร ดร. เกรกอรี โปแลนด์ จาก Mayo Clinic ใน Minnesota กล่าวกับรอยเตอร์ว่า: “เราเป็นศูนย์การแพทย์ขนาดใหญ่ และแม้แต่เราก็ไม่มีห้องจัดเก็บเช่นนั้น”

บางสถาบันอย่างเช่นมหาวิทยาลัยและห้องปฏิบัติการวิจัยต่าง ๆ มีห้องจัดเก็บที่เหมาะสม มีความเป็นไปได้หรือไม่ที่พวกเขาจะสามารถบริจาคหรือให้ยืมเพื่อเป็นที่จัดเก็บวัคซีนชั่วคราว? ในสหราชอาณาจักร มหาวิทยาลัยต่างก็แบ่งปันทรัพยากรต่าง ๆ ในช่วงหนักของการระบาดระลอกแรก รวมไปถึงเครื่องมือในการทำอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE) และเครื่องระบายอากาศ

“เราอาจได้เห็นการบริจาคตู้เย็นที่มีอยู่แล้ว” ดร. ไมเคิล เฮด นักระบาดวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยเซาแธมป์ตันกล่าว

สถานการณ์ในประเทศที่กำลังพัฒนานั้นยิ่งรุนแรงกว่า

สำนักข่าว Associated Press รายงานเมื่อเดือนก่อนว่า บูร์กินา ฟาโซ ในแอฟริกากลางกำลังขาดแคลนตู้เย็นทางการแพทย์อยู่แล้วประมาณ 1,000 ตู้

องค์การอนามัยโลกร่วมกับ UNICEF หน่วยงานเด็กของสหประชาชาติ ได้มีโครงการที่กำลังดำเนินอยู่ในการทำแผนที่ห้องเย็นเพื่อเป็นการรองรับวัคซีนโควิด-19

Financial Times มีรายงานว่า UNICEF ตั้งเป้าติดตั้งตู้เย็นพลังงานแสงอาทิตย์จำนวน 65,000 ตู้ในประเทศที่มีรายได้ต่ำภายในสิ้นปี 2021

“หากเรามุ่งนี้ไปที่ระบบห่วงโซ่เย็น จะพบว่ายุโรปและอเมริกาเหนือมีโครงสร้างพื้นฐานของระบบห่วงโซ่เย็นที่แข็งแกร่งอยู่ หากเราไปดูที่แอฟริกาและบางภูมิภาคของเอเชีย จะพบว่ามันเป็นปัญหาอย่างมาก” ไมเคิล บัวร์ลาคิส ศาสตราจารย์ภาควิชาโลจิสติกส์ การจัดซื้อ และการจัดการห่วงโซ่อุปทาน จากโรงเรียนการจัดการแครนฟีลด์กล่าว

“หากคิดในแง่ดี ผมรู้ดีว่ามีการวางแผนอยู่ บริษัทต่าง ๆ เริ่มมีการวางแผนห่วงโซ่อุปทานเมื่อคืนนี้เอง พวกเขาทำงานเพื่อร่วมงานกับบริษัทอื่นและมีการแบ่งปันข้อมูลซึ่งกันและกัน” เขากล่าว

“ในเรื่องห่วงโซ่อุปทาน เราคุ้นเคยกับการคาดการณ์ต่อสิ่งที่ไม่อาจคาดคิดเป็นอย่างดี แต่ถึงอย่างนั้น ขนาดของความซับซ้อนและขีดความสามารถแบบครั้งนี้นั้นไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนเลย”

อ้างอิง

BBC

By Zoe Kleinman

Technology reporter